Nowa Huta: Tak dla rozwoju, ale nie kosztem czystego powietrza!

Krakowski Alarm Smogowy opublikował raport podsumowujący roczne działania dotyczące przyszłości Kombinatu w Nowej Hucie. Głównym wnioskiem dokumentu jest poparcie dla rozwoju tego terenu, jednak nie kosztem jakości powietrza oraz miejsc pracy. W raporcie przedstawiono 12 rekomendacji, które mają na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionu, zgodnego z oczekiwaniami mieszkańców.

W ciągu ostatniego roku toczyły się intensywne rozmowy na temat utworzenia Strefy Przemysłowej w Nowej Hucie, określanej jako „strefa brudnego przemysłu”. Władze Krakowa oraz przedstawiciele Arcelor Mittal jednoznacznie zadeklarowali, że taka strefa nie powstanie. Według Krakowskiego Alarmu Smogowego, zakłady przemysłowe na terenie Kombinatu mogą emitować rocznie równowartość pyłu PM10 odpowiadającą emisji z 4711 „kopciuchów”.

W odpowiedzi na obawy mieszkańców, które wyrażono podczas konsultacji społecznych, opracowano 12 konkretnych rekomendacji. Wśród nich znalazły się m.in. kontynuacja dialogu z mieszkańcami, rozwój monitoringu wizyjnego oraz promowanie innowacyjnego, niskoemisyjnego przemysłu. Badania opinii publicznej pokazały, że 81% nowohucian popiera ideę nowoczesnego przemysłu, sprzeciwiając się jednocześnie utworzeniu Strefy Przemysłowej.

Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego podkreśla, że powstrzymanie pomysłu tworzenia Strefy Przemysłowej to duży sukces. – Mieszkańcy Nowej Huty aktywnie uczestniczyli w debatach, co pozwoliło nam wypracować rekomendacje, które odpowiadają ich potrzebom – mówi Lutomska.

Raport wskazuje na potrzebę prawnego wyłączenia opcji utworzenia Strefy Przemysłowej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, aby zapobiec powrotowi „brudnego przemysłu”. Wskazano również na konieczność uruchomienia monitoringu środowiskowego oraz wprowadzenia systemu wizyjnego, co pozwoli mieszkańcom na większą kontrolę nad działaniami przemysłowymi.

Transformacja Kombinatu w Nowej Hucie to nie tylko lokalne wyzwanie, ale także szansa na stworzenie modelowego projektu niskoemisyjnego przemysłu. Teren ten może łączyć funkcje przemysłowe, rekreacyjne i kulturalne, stając się symbolem nowoczesnego Krakowa, który dba o środowisko i potrzeby swoich mieszkańców.

Pełna lista rekomendacji:

1. Konsultacje społeczne i kampanie informacyjne: Należy kontynuować dialog z mieszkańcami, szczególnie w przypadku propozycji wymagających społecznego poparcia, takich jak utworzenie centrum badawczo-rozwojowego lub rozwój SMR (małe reaktory atomowe).
2. Monitoring wizyjny – stworzenie systemu dającego mieszkańcom możliwość monitorowania co dzieje się na terenie Kombinatu i w przypadku wystąpienia nieprawidłowości zgłoszenia tego faktu do odpowiednich służb.
3. Wyłączenie opcji tworzenia Strefy Przemysłowej z Planu Zagospodarowania Przestrzennego – Propozycja ta jest konieczna dla ochrony zdrowia i komfortu życia mieszkańców.
4. Powołanie zespołu eksperckiego, w skład którego wchodziliby przedstawiciele Miasta Kraków, przedstawiciele firm znajdujących się na terenie Kombinatu, naukowcy i eksperci ds. ochrony powietrza i środowiska, organizacje pozarządowe oraz mieszkańcy, który zająłby się tematem transformacji zakładów na terenie Kombinatu w perspektywie długoterminowej.
5. Monitoring środowiskowy i zdrowotny – Zapewnienie regularnych badań jakości powietrza, gleby i wody oraz wpływu działalności przemysłowej na zdrowie mieszkańców będzie kluczowe dla budowania zaufania społecznego.
6. Rozwój niskoemisyjnego przemysłu: Zakłady przemysłowe powinny spełniać rygorystyczne normy środowiskowe, by zapewnić wysoki poziom życia w Nowej Hucie i jednocześnie zwiększyć jej potencjał gospodarczy.
7. Inkubatory dla start-upów – Wspieranie innowacyjnych firm technologicznych i badawczo-rozwojowych, które mogą stworzyć nowe miejsca pracy dla lokalnej społeczności.
8. Wielofunkcyjna przestrzeń dla mieszkańców: Plan zagospodarowania przestrzennego powinien uwzględniać stworzenie przestrzeni usługowej i rekreacyjnej (np. centrum konferencyjno-targowe, infrastruktura dla rozrywki i sportu), wspierając długoterminowy rozwój dzielnicy, a także przestrzeń dla edukacji i kultury – centrum nauki lub muzeum przemysłu przyciągną turystów i lokalnych mieszkańców, wspierając edukację i rozwój lokalnej tożsamości.
9. Podtrzymanie tożsamości dzielnicy: Planując nowe funkcje terenów Kombinatu, warto zadbać o to, aby były one zgodne z duchem Nowej Huty – dzielnicy z bogatą historią, unikalnym urbanistycznym układem i silnym poczuciem lokalnej tożsamości mieszkańców.
10. Stworzenie warunków dla rozwoju niskoemisyjnego przemysłu – Inwestorzy powinni spełniać surowe normy środowiskowe, co pozwoli na utrzymanie wysokiej jakości życia w Nowej Hucie.
11. Ustalenie prawnej odpowiedzialności za remediację terenów poprzemysłowych – należy ustalić odpowiedzialność prawno- finansową w zakresie remediacji gruntów. 
12. Zielona infrastruktura – Inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak fotowoltaika czy infrastruktura wodorowa, pozwolą na zasilenie przemysłu niskoemisyjnymi źródłami.